Ngày nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động giảng dạy là rất cần thiết. Thực tiễn thời gian qua tại trường chính trị thành phố Cần Thơ, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy các môn lý luận chính trị đã đem lại hiệu quả cao. Vai trò, tính ưu việt của ứng dụng CNTT vào giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường thời gian qua cũng đã phát huy hiệu quả nhất định. Hoạt động này cần được tiếp tục phát huy hơn nữa trong thời gian tới để góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của Nhà trường.

Từ khoá: Công nghệ thông tin, giảng dạy, chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Công nghệ thông tin (CNTT) ngày nay đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong tất cả các khâu của quá trình dạy học. Thời gian qua, việc ứng dụng CNTT và quá trình giảng dạy những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường Chính trị TP. Cần Thơ được thực hiện theo hướng khai thác hệ thống thông tin tư liệu, thiết kế bài giảng điện tử và hỗ trợ sự tích hợp các phương pháp, phương tiện dạy học nhằm tăng cường khả năng tương tác giữa người dạy với người học, cũng như sức thuyết phục của bài giảng đã góp phần không nhỏ vào kết quả dạy học của đội ngũ giảng viên khoa lý luận cơ sở trong thời gian qua. Tuy nhiên, thực tiễn luôn luôn vận động, phát triển và đặt ra đòi hỏi ngày càng cao trong tiếp cận và ứng dụng CNTT vào giảng dạy đối với giảng viên khoa lý luận cơ sở nhằm đem lại hiệu quả cao trong giảng dạy những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

2. NỘI DUNG 

1. Khái quát về ứng dụng CNTT trong giảng dạy

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là quá trình đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất công nghệ để đáp ứng nhu cầu làm việc, học tập của các bộ, giảng viên và học viên. Hiện nay, những thiết bị, công nghệ hiện đại đóng vai trò là công cụ hỗ trợ cho việc dạy và học ở tất cả các môi trường giảng dạy – học tập.

 Ứng dung CNTT trong giảng dạy có thể khái quát một số nội dung chủ yếu như: Giảng dạy bằng bài giảng điện tử; Tra cứu thông tin, tài liệu qua mạng Internet; Tham khảo sách điện tử, giáo trình điện tử,…

2.  Thực trạng và một số yêu cầu đặt ra trong ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tại Trường Chính trị Cần Thơ

2.1.   Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

Xác định ứng dụng khoa học công nghệ trong giảng dạy là đòi hỏi tất yếu trong quá trình giảng dạy, thời gian qua giảng viên giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của trường Chính trị TP. Cần Thơ đã thể hiện những ưu điểm nổi trội như:

Thứ nhất, 100% giảng viên trong khoa đã sử dụng bài giảng điện tử để giảng dạy trên lớp thay cho phương pháp giảng dạy truyền thống “Thầy đọc trò ghi” trước đây. Một số giảng viên đã kết hợp sử dụng giáo án điện tử lồng ghép với bài giảng điện tử đã tạo được sự hấp dẫn, lôi cuốn sự quan tâm, theo dõi nội dung bài giảng của người học khi giảng dạy trên lớp. Ví dụ như trong các nội dung cơ bản của Triết học Mác – Lênin, bên cạnh bài giảng Powerpoint được xây dựng để giảng dạy, giảng viên đã lồng ghép những nội dung của giáo án điện tử được thiết kế theo từng phần phù hợp nhằm tóm tắt nội dung ngắn gọn, ví dụ minh họa sinh động với hình ảnh minh họa phong phú bước đầu đã thu hút sự chú ý theo dõi của học viên.

   Thứ hai, tất cả giảng viên của trường Chính trị TP. Cần Thơ nói chung và khoa lý luận cơ sở nói riêng đã coi tra cứu thông tin, tài liệu qua mạng Internet là một kênh không thể thiếu trong quá trình soạn giảng và truyền tải nội dung tri thức khoa học đến với người học. Bản thân mỗi giảng viên luôn có tinh thần nâng cao tinh thần tự học và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng của bản thân. Ví dụ như giảng viên đã sưu tầm những đoạn phim lịch sử liên quan đến một số nội dung như: đời sống công nhân dệt tại Anh cuối thế kỷ XVIII, sự bóc lột giá trị thặng dư của chủ nghĩa tư bản, cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh,… Qua đó, đã góp phần quan trọng chứng minh những lý luận trong giáo trình với thực tiễn lịch sử, nhằm giúp học viên nhận thức rõ ràng hơn, sắc nét hơn những nội dung cơ bản của từng bài học. Đồng thời, trang bị cho học viên nền tảng tri thức vững vàng góp phần nhận diện, đấu tranh với những quan điểm sai trái, thì địch xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, xuyên tạc tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thứ ba, những phần mềm hỗ trợ hiện nay đã trở thành công cụ không thể thiếu trong các hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó có quá trình trao đổi thông tin giữa giảng viên và học viên. Ngoài ứng dụng Email, Zalo thời gian qua giảng viên của khoa đã sử dụng các ứng dụng như Zalo group, Team,… để trao đổi kiến thức lý luận, thực tiễn để làm rõ những nội dung mà giới hạn thời gian trên lớp chưa đáp ứng hết. Điều đó đã trở thành hoạt động thường xuyên, liên tục và không thể thiếu giữa giảng viên của khoa lý luận cơ sở và học viên nhằm giúp học viên có thể nắm rõ và sâu sắc hơn tri thức trong từng chuyên đề.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nổi bật trên thực tiễn ứng dụng CNTT, nhất là trong thời đại công nghệ số hiện nay càng đặt ra đòi hỏi giảng viên phải có tri thức, kỹ năng và phương pháp linh hoạt để ứng dụng những thành tựu của khoa học công nghệ vào quá trình giảng dạy. Nhìn nhận một cách khách quan thì hoạt động khai thác, ứng dụng CNTT vào phục vụ quá trình giảng dạy đối với đội ngũ giảng viên tại khoa lý luận cơ sở trong thời gian qua so với mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình hiện nay chưa thực sự đạt hiệu quả như mong muốn. Nhận thức về vị trí, vai trò ứng dụng CNTT vào dạy và học chưa đầy đủ, tính tự giác nâng cao trình độ ứng dụng CNTT chưa thường xuyên; chất lượng ứng dụng CNTT vào dạy học của giảng viên chưa đồng đều.

2.2.   Yêu cầu đặt ra trong ứng dụng CNTT vào giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường Chính trị TP. Cần Thơ trong thời gian tới

Nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tại trường Chính trị TP. Cần Thơ theo hướng ứng dụng CNTT là yêu cầu cần thiết đặt trong giai đoạn hiện nay. Từ thực trạng tình hình ứng dụng CNTT vào dạy học phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của giảng viên khoa Lý luận cơ sở thời gian qua, để nâng cao kỹ năng khai thác, ứng dụng CNTT vào giảng dạy nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ tại Trường Chính trị TP. Cần Thơ những năm tiếp theo thiết nghĩ cần được thực hiện theo các hướng cơ bản sau:

 Thứ nhất, ứng dụng CNTT để khai thác hệ thống thông tin, tư liệu phục vụ giảng dạy.  Hệ thống thông tin, tư liệu phục giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh rất phong phú, đa dạng, được tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau như văn bản, sách báo, số liệu, bản đồ, sơ đồ, hình ảnh, âm thanh, phim tư liệu. Tư liệu dạy học còn có nhiều phim tư liệu, phóng sự ảnh,….liên quan đến giá trị vững bền, nền tảng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được công bố trên các trang thông tin điện tử của Đảng, Nhà nước và các cơ quan, tổ chức có tư cách pháp nhân như: Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam Đảng, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản điện tử, Tạp chí Lý luận Chính trị - Hành chính, tạp chí Lịch sử Đảng… Đối với phần học những nội dung cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh, tài liệu có thể khai thác để phục vụ soạn giảng rất phong phú, trong đó có thể kể đến hệ thống băng, đĩa tư liệu về Hồ Chí như: CD-ROM Hồ Chí Minh toàn tập, phim “Hồ Chí Minh - Chân dung một con người”, phim “Việt Nam - Hồ Chí Minh”, các băng hình, đĩa nhạc về Chủ tịch Hồ Chí Minh… Đây không những là công cụ hữu ích cho giảng viên giảng dạy trong quá trình soạn giảng và lên lớp mà còn là những vật chất cần thiết trên các phương tiện thông tin thời đại công nghệ hiện nay nhằm xây dựng được những bài giảng sinh động và có sức lôi cuốn người học.

Thứ hai, ứng dụng CNTT để thiết kế và trình bày bài giảng điện tử, giáo án điện tử.  Ứng dụng CNTT để thiết kế và trình bày bài giảng là quá trình sử dụng các phần mềm và phương tiện dạy học để xây dựng giáo trình, bài giảng và giảng dạy hệ thống giáo trình, bài giảng đó. Trong đó, cần quan tâm cải tiến và kết hợp thực hiện bởi các ứng dụng của phần mềm Microsoft Powerpoint và ứng dụng của phần mềm eXe e-Learning.

Đối với việc ứng dụng Microsoft Powerpoint trong thiết kế và giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện đẩy nhanh quá trình đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính cực, chủ động, sáng tạo của người học, tăng cường khả năng tương tác, làm việc theo nhóm của học viên cũng như khả năng tương tác giữa giữa giảng viên và học viên. Bên cạnh đó, thời gian tới giảng viên có thể cập nhật, kết hợp thiết kế bài giảng Powerpoint với lồng ghép đoạn phim tài liệu, video phóng sự ảnh, hình ảnh minh họa, …phù hợp với từng đối tượng nhóm, lớp học để tăng thêm sự chú ý và thu hút người học tham gia bằng cách sử dụng phần mềm eXe – elearning.

 Thứ ba, ứng dụng CNTT để khai thác khả năng tích hợp đa phương tiện trong thiết kế bài giảng và giảng dạy

          - Tích hợp đa phương tiện để thiết kế bài giảng: Đây là quá trình giảng viên sử dụng tổng hợp các phương tiện, trang thiết bị dạy học để thiết kế bài giảng. Giảng viên căn cứ vào mục tiêu, nội dung của từng bài học trong phần học mà ứng dụng công nghệ thông tin với các mức độ và hình thức khác nhau. Quá trình ứng dụng CNTT theo hướng này được thực hiện theo hai bước sau: thứ nhất, sử dụng máy tính và các trang thiết bị tin học để thu thập, xử lý thông tin, hình ảnh, phim tư liệu, xây dựng ý tưởng sư phạm của bài giảng; thứ hai, giáo viên sử dụng các phần mềm, ứng dụng để thiết kế bài giảng.

 - Tích hợp đa phương tiện trong quá trình giảng dạy: Đây là quá trình giảng viên sử dụng đồng bộ các phương tiện dạy học để truyền đạt kiến thức. Đối với giảng dạy phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, sự tích hợp đa phương tiện được thể hiện ở việc giáo viên xác định hệ thống cơ sở vật chất phục vụ dạy học, xác định những yêu cầu về phương tiện dạy học của bài giảng; đồng thời sử dụng tích hợp các phương tiện trong quá trình lên lớp. Mỗi phương tiện dạy học đều có công năng khác nhau, vì vậy, để đạt mục tiêu của bài học, giảng viên phải sử dụng kết hợp các phương tiện dạy học khác nhau.

3. KẾT LUẬN

Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đã tác động không nhỏ đến hiệu quả giảng dạy nói chung tại trường chính trị TP. Cần Thơ và đối với phần học những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng trong thời gian qua. Điều đó đã làm thay đổi vai trò của giảng viên từ vị trí người dạy học truyền thống sang người thiết kế, hướng dẫn, định hướng và tạo ra môi trường học tập có sự hỗ trợ của khoa học công nghệ cho học viên dễ dàng tiếp thu tri thức.  Do vậy, để giảng dạy các môn khoa học Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh có hiệu quả, cần phải tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy, ra sức học tập, rèn luyện, tự bồi dưỡng, tự nâng cao trình độ để không ngừng phát triển kỹ năng và tri thức của mình, trong đó đặc biệt quan trọng là kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy là hết sức cần thiết./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Thị Côi (Chủ biên) (2006). Hướng dẫn sử dụng các hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên CD và phần mềm Microsoft Powerpoint trong dạy học lịch sử. NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội.

2. Lâm Quang Thiệp, (2001), Công nghệ mới với việc dạy và học trong nhà trường (xem http://edtech.com.vn/index.php/ly-lun-nghien-cu/ppdayvahoc/66-cnmoi)

3. Lê Công Triêm, Nguyễn Đức Vũ (2006). Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. NXB Giáo dục, Hà Nội.

4. Nguyễn Văn Quang, (2012) Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Khoa Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế, (xem http://hocvienchinhtribqp.edu.vn/index.php/tu-tuong-tam-guong-dao-duc-ho-chi-minh/ung-dung-cong-nghe-thong-tin-trong-giang-day-mon-tu-tuong-ho-chi-minh.html)

ThS. Võ Thị Bích Diễm - Giảng viên khoa Lý luận cơ sở