1. Mở đầu

Nghiên cứu khoa học (NCKH) là một nhiệm vụ quan trọng của đội ngũ giảng viên (GV) các trường chính trị (TCT) tỉnh, thành phố. Công tác NCKH được xác định có ý nghĩa thiết thực, hỗ trợ công tác giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng (ĐT, BD), đồng thời cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương. Trước yêu cầu nâng cao chất lượng nghiên cứu, giảng dạy đòi hỏi cần có những giải pháp cụ thể, thiết thực tăng cường tính chuyên môn của công tác này. Từ thực trạng công tác NCKH của TCT thành phố Cần Thơ, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động NCKH  của đội ngũ giảng viên góp phần xây dựng Trường đạt chuẩn theo Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư.

2. Nội dung:

2.1. Thực trạng nghiên cứu khoa học  ở trường chính trị thành phố Cần Thơ thời gian qua

Hoạt động NCKH là một nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động của các trường chính trị tỉnh, thành phố và là một trong các tiêu chí đánh giá TCT đạt chuẩn theo Quy định số 11-QĐ/TW, ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư về TCT chuẩn. Theo Quy chế NCKH của TCT tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (ban hành kèm theo Quyết định số 6468/QĐ-HVCTQG ngày 21/12/2021 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), hoạt động NCKH, tổng kết thực tiễn của cán bộ, GV TCT bao gồm các nội dung sau: (1) Nghiên cứu đề án, đề tài khoa học cấp nhà nước, cấp bộ, cấp tỉnh, cấp cơ sở (cấp trường), cấp khoa; (2) Xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu phục vụ đào tạo, bồi dưỡng của trường, địa phương; (3) Biên soạn lịch sử trường, lịch sử đảng bộ địa phương, lịch sử ngành; (4) Viết đề dẫn, bài tham luận, bài kết luận hội thảo, tọa đàm khoa học quốc tế, cấp quốc gia, cấp bộ, cấp khu vực, cấp tỉnh, cấp cơ sở (cấp trường), cấp khoa; (5) Tham gia Hội đồng nghiệm thu đề án, đề tài, chương trình, giáo trình, tài liệu giảng dạy, học tập; (6) Viết bài công bố trên báo, tạp chí in và điện tử; trang thông tin điện tử của trường, địa phương, trung ương, quốc tế; kỷ yếu khoa học, bản tin; (7) Khảo sát thực tế phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng; tổng kết thực tiễn; (8) Viết sáng kiến - kinh nghiệm phục vụ công tác quản lý, giảng dạy, học tập.

Công tác NCKH ở TCT thành phố Cần Thơ cũng như ở các TCT tỉnh, thành phố trên cả nước có vai trò rất quan trọng trong hoạt động ĐT, BD. Trong những năm qua công tác NCKH ở TCT thành phố Cần Thơ luôn được Ban Giám hiệu (BGH) nhà trường coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo và đội ngũ cán bộ, GV triển khai thực hiện trên tinh thần trách nhiệm cao. Để triển khai công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ NCKH của nhà trường được thường xuyên, liên tục, đảm bảo chất lượng, hiệu quả, BGH phân công 01 đồng chí Phó Hiệu trưởng trực tiếp phụ trách và giao cho Phòng Quản lý đào tạo và Nghiên cứu khoa học (QLĐT&NCKH), trực tiếp tham mưu hiện tổ chức triển khai và quản lý mọi hoạt động NCKH, nghiên cứu thực tế của cán bộ, GV, học viên. Từ việc kiện toàn đội ngũ đến việc trích, cấp kinh phí gắn với đổi mới phương thức hoạt động trong những năm gần đây đã thực sự làm mới hoạt động này, giúp cho công tác NCKH của nhà trường có nhiều chuyển biến, chất lượng ngày càng được nâng lên và thực sự đã góp phần quan trọng để đội ngũ cán bộ, GV nhà trường nâng cao chất lượng chuyên môn, hoàn thiện các tiêu chí phấn đấu như thi đua khen thưởng, nâng ngạch, bậc và thăng hạng công chức, viên chức, đặc biệt là góp phần xây dựng TCT thành phố Cần Thơ đạt chuẩn.

Đánh giá về trong thời gian qua công tác NCKH  ở Trường đã đạt được những kết quả như sau:

- Từ khi Quy định số 11-QĐ/TW, ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư về TCT chuẩn được ban hành, BGH đã quyết liệt chỉ đạo trong việc xây dựng kế hoạch NCKH, hàng năm để mỗi khoa, phòng, mỗi cán bộ, GV căn cứ triển khai thực hiện. Căn cứ quy chế hoạt động, BGH thành lập Hội đồng Khoa học Trường, căn cứ vào quy chế NCKH của Học viện đã ban hành, vận dụng vào điều kiện cụ thể của Trường để tổ chức các hoạt động NCKH. Phòng QLĐT&NCKH hàng năm đã tham mưu kịp thời cho BGH, hội đồng khoa học các kế hoạch triển khai hoạt động NCKH như: tổ chức thường xuyên từ 03 đến 04 hội thảo khoa học cấp trường hoặc cấp thành phố. Nội dung hội thảo bám sát chức năng, nhiệm vụ của Trường, các sự kiện chính trị, lịch sử - văn hóa của đất nước, của thành phố, thực tiễn đời sống xã hội nhằm đi đến giải quyết những vấn đề đặt ra, cung cấp những luận cứ khoa học, bổ sung kiến thức lý luận, thực tiễn vào bài giảng cho đội ngũ GV. Về cơ bản các cuộc hội thảo khoa học do Trường tổ chức đều được đánh giá có tính lý luận và thực tiễn cao qua đó góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của Trường.

- Hàng năm, BGH cho GV đăng ký và giao nhiệm vụ nghiên cứu từ 3 đến 5 đề tài khoa học cấp cơ sở, kinh phí giao cho nghiên cứu đề tài khoa học ban đầu từ 15 đến 20 triệu đồng/đề tài. Cùng với đó là tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn cụ thể nội dung, phương pháp tổ chức hội thảo và cách thức triển khai nghiên cứu đề tài. Do đó, hầu hết các đề tài NCKH đều đảm bảo chất lượng, tiến độ, nội dung và thời gian đề ra. Từ năm 2018 đến 2022 Hội đồng khoa học nhà trường đã nghiệm thu thông qua 17 đề tài cấp cơ sở đạt từ kết quả từ loại khá trở lên. Đặt biệt đã có 02 đề tài cấp thành phố được thông qua thuyết minh và đang trong tiến trình thực hiện. Biên soạn  01 Tập bài giảng phục vụ công tác đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở (hệ Trung cấp lý luận chính trị - Thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển địa phương); tham gia đóng góp ý kiến có chất lượng vào các văn bản, chỉ thị, nghị quyết, văn kiện Đại hội Đảng các cấp theo yêu cầu của Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố.

- Công tác thông tin, tư liệu, thư viện phục vụ tốt cho hoạt động ĐT, BD và NCKH. Trong những năm qua, bộ phận phụ trách công tác thông tin – tư liệu, thư viện đã có rất nhiều cố gắng để nâng cao chất lượng phục vụ; cùng với việc duy trì hàng trăm đầu sách, tài liệu, giáo trình mới, các kỷ yếu hội thảo, tạp chí thông tin và trao đổi của Trường, việc xây dựng và duy trì hoạt động thường xuyên của trang thông tin điện tử của Trường đã thúc đẩy mạnh mẽ việc ứng dụng công nghệ thông tin của cán bộ, GV, là diễn đàn để cán bộ, GV giao lưu, học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm trên các lĩnh vực chuyên môn với nhau.

Bên cạnh đó, BGH nhà trường rất chú trọng đến chất lượng các bài viết Thông tin lý luận, thực tiễn, tin, bài phản ánh mọi hoạt động của nhà trường trên trang thông tin điện tử. Hàng năm, chỉ đạo biên tập phát hành một đến hai ấn phẩm Thông tin lý luận, thực tiễn vào dịp chào mừng ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5, ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, riêng trong năm 2023 Trường sẽ xuất bản hai quyển sách tham khảo, thường xuyên đăng tải lên trên trang thông tin điện tử của trường các bài viết của cán bộ, GV, viên chức, các bài nghiên cứu trao đổi, phản ánh kịp thời hoạt động ĐT, BD, NCKH của Trường.

Như vậy, công tác NCKH ở TCT thành phố Cần Thơ được thực hiện đúng quy định, ngày càng nâng cao về chất lượng. Qua NCKH các vấn đề về lý luận đã được cán bộ, GV tìm hiểu và chứng minh qua thực tiễn, từ đó rút ra nhiều kinh nghiệm có thể vận dụng hiệu quả cho công tác soạn giảng, giúp bài giảng trở nên phong phú, sinh động. Đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng ĐT, BD củaTrường trong những năm qua,  cũng như từng bước xây dựng trường chính trị thành phố Cần Thơ đạt chuẩn mức 1 vào năm 2025.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được hoạt động NCKH  ở Trường vẫn còn những hạn chế: Chất lượng của một số sản phẩm khoa học chưa cao. Một số báo cáo đề tài khoa học cấp trường còn chung chung, phần lý luận chiếm dung lượng lớn; giải pháp đưa ra đôi lúc chưa gắn với thực tiễn. Chưa có những công trình nghiên cứu mang tính tổng kết đánh giá hiệu quả của việc thực hiện chính sách trên các lĩnh vực cụ thể; Về hội thảo khoa học đa số tập trung tổ chức các hội thảo khoa học cấp trường, chưa tổ chức được nhiều hội thảo cấp thành phố hoặc tương đương trở lên; Việc xuất bản sách chuyên khảo, tham khảo hoặc kỷ yếu hội thảo khoa học phục vụ công tác ĐT, BD còn ít, chưa thường xuyên; Kinh phí đầu tư cho công tác NCKH còn thấp, phân bổ kinh phí đề tài khoa học cấp trường còn bình quân...cùng với đó là những yêu cầu mới cao hơn, toàn diện hơn đối với công tác NCKH. Do đó, hơn lúc nào hết, trong giai đoạn hiện nay, khi Đảng ủy, BGH, cùng đội ngũ giảng viên đang dồn sức để hoàn thành các tiêu chí của Quy định số 11-QĐ/TW về TCT chuẩn do Ban Bí thư ban hành, công tác NCKH càng trở nên quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ GV; nâng cao vị thế của GV, uy tín của nhà trường; nâng cao chất lượng biên soạn tài liệu, tập bài giảng.

Những hạn chế trên là do các nguyên nhân: một số GV chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động NCKH đối với công tác giảng dạy. Số giảng viên có khả năng và kinh nghiệm nghiên cứu đa phần là lãnh đạo, quản lý đơn vị nên quỹ thời gian dành cho nghiên cứu thường không nhiều; các GV trẻ có tâm huyết, đam mê nghiên cứu nhưng chưa có kinh nghiệm nên phần nào ảnh hưởng đến chất lượng NCKH; thiếu tính năng động, chủ động trong việc tìm kiếm các thông tin liên quan đến hoạt động NCKH.

2.2. Những giải pháp nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học góp phần  xây dựng TCT thành phố Cần Thơ đạt chuẩn

Để nâng cao chất lượng thực hiện các nhiệm vụ NCKH góp phần nâng cao chất lượng ĐT, BD và để Trường sớm đảm bảo các tiêu chí về hoạt động NCKH theo Quy định số 11- QĐ/TW của Ban Bí thư về TCT, thiết nghĩ cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức của cán bộ, GV về ý nghĩa, vai trò của hoạt động NCKH đối với công tác giảng dạy ở TCT thành phố Cần Thơ.  Đây là giải pháp nhằm giúp đội ngũ GV nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, vai trò của hoạt động NCKH để có thái độ nghiêm túc, có tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt tình, tích cực và sự say mê trong NCKH; từ đó sẽ giúp nâng cao chất lượng NCKH của Trường. Theo đó, Đảng ủy, BGH cần tăng cường tổ chức quán triệt, học tập các văn bản, chỉ thị của cơ quan cấp trên; thường xuyên tổ chức hoặc phối hợp tổ chức các hội thảo khoa học; giao chỉ tiêu cụ thể nhiệm vụ NCKH cho từng khoa và cá nhân GV phải thực hiện hàng năm; chỉ đạo rà soát, bổ sung quy chế thi đua khen thưởng; xây dựng tiêu chí GV giỏi cấp trường gắn với sản phẩm NCKH. Ngoài ra hoạt động giảng dạy đặt ra yêu cầu đội ngũ GV phải giải đáp thỏa đáng các vấn đề về lý luận gắn với thực tiễn và để giải đáp được, đòi hỏi GV phải tích cực, chủ động trong NCKH, từ đó sẽ cung cấp thêm cho GV những luận cứ, luận chứng, góp phần giúp cho bài giảng thêm phong phú, sinh động và có sức thuyết phục.

Hai là, chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động NCKH. Có thể nói, đây là hoạt động quan trọng của chủ thể quản lý nhằm làm cho hoạt động NCKH của đội ngũ GV của Trường được thực hiện nề nếp, đúng kế hoạch đã đề ra và giúp đội ngũ GV có cơ hội tiếp thu kiến thức, tích lũy kinh nghiệm và rèn luyện phương pháp NCKH. Do đó, BGH cần rà soát, khảo sát, đánh giá đúng đặc điểm tình hình của Trường và hoạt động NCKH của đội ngũ GV trong từng giai đoạn để xác định những vấn đề nghiên cứu; phổ biến, quán triệt kế hoạch NCKH tổng thể của Trường; chỉ đạo các khoa, phòng tham mưu xây dựng kế hoạch NCKH; xây dựng kế hoạch NCKH của cá nhân GV hiệu quả hơn. Để thực hiện giải pháp này, rất cần năng lực tham mưu, khả năng phán đoán, tổng hợp vấn đề của cán bộ quản lý công tác khoa học thuộc Phòng QLĐT&NCKH; trách nhiệm của lãnh đạo khoa trong việc giúp đỡ GV lập kế hoạch NCKH; ý thức của GV trong việc chủ động xây dựng kế hoạch NCKH cá nhân.

Ba là, thường xuyên bồi dưỡng năng lực NCKH cho đội ngũ GV của Trường. Đảng ủy, BGH cần thiết xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực NCKH cho đội ngũ GV, trong đó cần xác định rõ hình thức, phương pháp tổ chức, nội dung bồi dưỡng; chú trọng đến nội dung bồi dưỡng nhằm nâng cao khả năng NCKH cho đội ngũ GV. Để thực hiện được điều này, Trường cần đầu tư xây dựng mối quan hệ với các đơn vị ở Trung ương, nhất là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các học viện trực thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, địa phương và các trường bạn để tạo điều kiện trao đổi kinh nghiệm trong NCKH; thực hiện chế độ đãi ngộ thỏa đáng đối với những cán bộ, GV có kinh nghiệm trong NCKH để khuyến khích, động viên và phát huy năng lực của những GV này tham gia bồi dưỡng năng lực NCKH cho GV của Trường.

Bốn là, Trường cần phối hợp với các sở, ngành, địa phương trong xác định, lựa chọn nội dung nghiên cứu. Đặc biệt, sự quan tâm và hướng dẫn của Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ bởi đây là một cơ sở quan trọng để tạo điều kiện cho TCT thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp thành phố qua đó từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác NCKH. Bên cạnh đó, Trường cần đề xuất Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh quy định cụ thể hơn về nội dung hoạt động NCKH đối với từng đối tượng GV, tạo điều kiện để GVcó cơ hội tham gia các đề án, đề tài, hội thảo cấp Nhà nước, cấp Bộ để không những được nâng cao năng lực NCKH mà còn giúp mở rộng môi trường NCKH của nhà trường; định hướng, chỉ đạo cụ thể về kế hoạch NCKH của TCT theo từng giai đoạn; tổ chức các cuộc thi NCKH cấp Học viện để khích lệ GV có năng lực NCKH có điều kiện phát triển; khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân ở các TCT có thành tích nổi trội trong công tác NCKH.

Năm là, xây dựng đề án tăng kinh phí cho hoạt động NCKH. Đây là biện pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi về vật chất cho GV trong NCKH. Theo đó, Trường cần thường xuyên tổ chức đánh giá kết quả hoạt động NCKH để tổng kết rút kinh nghiệm; xây dựng kế hoạch đầu tư kinh phí cho hoạt động NCKH; rà soát, lập dự trù tăng kinh phí cho một số hoạt động NCKH; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện tăng kinh phí của các hoạt động NCKH. Bộ phận tài vụ tham mưu cho BGH trong việc thực hiện các nội dung về định mức chi dành cho NCKH đảm bảo nhanh, đủ, đúng quy định; sự phối hợp trong công tác quản lý giữa Phòng QLĐT&NCKH và Phòng Tổ chức, hành chính, thông tin, tư liệu đối với việc công bố các sản phẩm NCKH trên Trang thông tin điện tử nhà trường.

Sáu là, đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động NCKH. Theo đó, BGH cần lập kế hoạch kiểm tra, đánh giá; xây dựng các tiêu chí kiểm tra; lựa chọn những cán bộ, GV có năng lực NCKH và có thể mời thêm các nhà khoa học có uy tín để thành lập Hội đồng đánh giá; thực hiện quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động NCKH của đội ngũ GV. Trường cần xây dựng, ban hành quy định cụ thể đối với công tác kiểm tra, giám sát trong thực hiện hoạt động NCKH; xây dựng quy chế thi đua khen thưởng cụ thể, rõ ràng trong công tác NCKH.

3. Kết luận

Như vậy, có thể nói, hoạt động NCKH gắn liền với hiệu quả của hoạt động giảng dạy. Với vai trò quan trọng của tri thức khoa học, việc đẩy mạnh NCKH trong đội ngũ GV lại càng có ý nghĩa thiết thực. Đây cũng là cơ sở cần thiết để tiến hành đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, góp phần nâng cao chất lượng ĐT, BD của Trường, đặt biệt là góp phần xây dựng TCT thành phố Cần Thơ đạt chuẩn mức 1 vào theo Quy định số 11-QĐ/TW, ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư về TCT chuẩn năm 2025.

TẠI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban chấp hành Trung ương, Hướng dẫn số 02-HD/TW, ngày 3-2- 2018 về tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận.

2. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Quy chế nghiên cứu khoa học của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (ban hành kèm theo Quyết định số 6468-QĐ/HVCTQG ngày 21 tháng 12 năm 2021 của Giám đốc học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh).

3. https://baoquangninh.com.vn/cong-tac-nghien-cuu-khoa-hoc-tai-truong-dao-tao-can-bo-nguyen-van-cu-mot-nam-nhin-lai-3169260.html.

4. http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/dao-tao-boi-duong/item/3537-giai-phap-tang-cuong-hoat-dong-nghien-cuu-khoa-hoc-o-cac-truong-chinh-tri.html

5. https://truongchinhtri.kontum.gov.vn/vi/news/nghien-cuu-trao-doi/vai-tro-cua-nghien-cuu-khoa-hoc-doi-voi-giang-vien-truong-chinh-tri-tinh-kon-tum-123.html.

ThS. Trịnh Hồng Công - Giảng viên chính khoa Xây dựng Đảng