Tóm tắt: Thành phố Cần Thơ xác định đẩy mạnh cải cách hành chính là một trong những giải pháp quan trọng giúp đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Công tác cải cách hành chính của thành phố Cần Thơ đã đạt được những kết quả tích cực trên tất cả các nội dung. Tuy nhiên, công tác cải cách hành chính của Thành phố còn có những hạn chế cần khắc phục. Qua bài viết, tác giả đánh giá ưu điểm, chỉ ra những tồn tại, và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong thời gian tới.

1. Đặt vấn đề

Kể từ khi tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, cải cách hành chính luôn là một nội dung quan trọng trong đường lối đổi mới của Đảng ta, trong chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Ngay từ những năm đầu của quá trình đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã xác định cải cách tổ chức và hoạt động của nhà nước là nhằm xây dựng một nhà nước xã hội chủ nghĩa vững mạnh phục vụ cho công cuộc đổi mới. Với định hướng đó, cải cách hành chính nhà nước là để tăng cường chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, là công cụ sắc bén để đổi mới. Tiếp tục thực hiện các mục tiêu chung đặt ra đối với công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030, với mục tiêu chung là“Tiếp tục xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong giai đoạn 2021 - 2030”.

Trên cơ sở quán triệt nội dung của Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước của Chính phủ giai đoạn 2021-2030, thành phố Cần Thơ ban hànhQuyết định số 4168/QĐ-UBND ngày 27/12/2021 Chương trình cải cách hành chính thành phố Cần Thơ giai đoạn 2021-2025. Trong đó, thành phố Cần Thơ xây dựng và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số hành động, phục vụ là một trong những mục tiêu trọng tâm cải cách hành chính trong 5 năm tới. Ngay từ năm đầu tiên triển khai thực hiện Chương trình cải cách hành chính thành phố Cần Thơ giai đoạn 2021-2025, Thành phố đã thực hiện hoàn thành 64/64 nhiệm vụ, đạt tỷ kệ 100% theo Kế hoạch số 164/KH-UBND ngày 25/12/2020 về công tác cải cách hành chính năm 2021 mà Thành phố đề ra. Chính vì vậy, nền hành chính của thành phố đã có bước chuyển biến quan trọng theo hướng nâng cao chất lượng phục vụ, tạo được lòng tin của Nhân dân và doanh nghiệp đối với hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước. Nền hành chính tuy đã có nhiều chuyển biến tích cực trong các hoạt động, nhưng tốc độ cải cách còn chậm, chưa thích ứng với sự phát triển không ngừng của khoa học - công nghệ, chưa đáp ứng các yêu cầu thực tiễn và mục tiêu đề ra. Đây là rào cản đối với phát triển kinh tế - xã hội của thành phố cần nghiên cứu để sớm khắc phục trong thời gian tới.

2. Nội dung

2.1. Thực trạng cải cách hành chính trên địa bàn thành phố Cần Thơ

2.1.1. Kết quả đạt được

- Về cải cách thể chế

Thành phố thực hiện nghiêm túc quy trình xây dựng và ban hành văn bản theo quy định, bảo đảm thời gian, chất lượng các báo cáo thẩm định ngày càng được nâng cao. Trong năm 2021, Thành phố đã thẩm định 18 dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, 03 đề nghị xây dựng Nghị quyết, 33 dự thảo Quyết định của Ủy ban nhân dân, góp ý 61 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương và 63 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của địa phương, 38 văn bản ý kiến đối với các đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Công tác kiểm tra, rà soát văn bản được quan tâm thực hiện thường xuyên, kịp thời, bảo đảm tính hợp pháp, hợp hiến và thống nhất của hệ thống pháp luật, đã tự kiểm tra 15 quyết định do UBND thành phố ban hành trong đó, tất cả nội dung quyết định phù hợp với quy định của pháp luật, có 4 văn bản có sai sót về trình bày, bố cục.

- Về cải cách thủ tục hành chính

Thành phố xác định nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành cải cách hành chínhlà cải cách thủ tục hành chính và lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo đánh giá chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, Lãnh đạo Thành phố đã tập trung chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt tập trung đến các lĩnh vực có nhiều bức xúc, ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp. Năm 2021, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố đã ban hành 59 quyết định công bố Danh mục thủ tục hành chính; rà soát 43 thủ tục đạt 107% kế hoạch; đơn giản hóa 38 thủ tục từ đó tiết kiệm được 466.895.649 đồng. Bên cạnh đó, việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử tương đối hoàn thiện đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác cải cách thủ tục hành chính ở địa phương. Thành phố đã ban hành Danh mục thủ tục hành chính ưu tiên thực hiện trên môi trường điện tử với 297 thủ tục, tích hợp trên Cổng dịch vụ công Quốc gia 918 dịch vụ công. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tại Bộ phận Một cửa ở các ngành, các cấp có tinh thần trách nhiệm cao và thường xuyên được kiện toàn bảo đảm hoạt động có hiệu quả.

- Về cải cách tổ chức bộ máy

Thành phố tiếp tục triển khai thực hiện đổi mới sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.  Ngày 24/6/2021, UBND thành phố ban hành Quyết định số 1344/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án kiện toàn cơ cấu tổ chức cơ quan chuyên môn cấp thành phố, cấp huyện, theo đó giảm 09 cơ quan chuyên môn cấp huyện. Trong năm 2021, Thành phố đã sắp xếp, giảm đầu mối 43 tổ chức bên trong các cơ quan hành chính nhà nước, 05 phòng thuộc Chi cục, 01 phòng chuyên môn cấp huyện, 137 đơn vị sự nghiệp, chuyển 21 đơn vị sự nghiệp từ loại hình tự đảm bảo một phần kinh phí sang tự chủ kinh phí chi thường xuyên. Thực hiện Nghị quyết số 39/NQ-TW đến tháng 12/2021, về biên chế công chức trong cơ quan hành chính đã tinh giản và cắt giảm 243/213 biên chế, giảm 11,41% so với biên chế giao năm 2015 (đạt 114,08% kế hoạch của giai đoạn 2015 - 2021); số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập đã tinh giản và cắt giảm 3.456/2.313 người, giảm 14,94% so với biên chế giao năm 2015 (đạt 149,42% kế hoạch của giai đoạn 2015 - 2021); hợp đồng lao động theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP đã cắt giảm 483 chỉ tiêu, thực hiện tinh giản biên chế đối với 11 hợp đồng.

- Về xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, cải cách công vụ, viên chức

Công tác quản lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của thành phố đã được triển khai thực hiện một cách toàn diện, đồng bộ, chặt chẽ, hiệu quả, đảm bảo thời gian thực hiện quy trình của công tác cán bộ theo quy định hiện hành, góp phần quan trọng vào việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ, từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương. Việc giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, như: giải quyết 2.433 trường hợp về chính sách tiền lương, chế độ nghỉ hưu, thôi việc, 317 trường hợp về tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức, viên chức cơ bản kịp thời, chính xác. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cũng được thực hiện thường xuyên. Trong năm, thành phố đã cử 7.244 lượt cán bộ, công chức, viên chức tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng, trong đó: đào tạo chuyên môn 1.143 lượt; bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước: 947 lượt; bồi dưỡng, cập nhật kiến thức theo vị trí việc làm: 6.098 lượt; đào tạo chuyên môn nước ngoài 03 lượt.Việc xem xét, đánh giá, xử lý kỷ luật được thực hiện nghiêm túc, công khai, dân chủ, đúng quy định của pháp luật.

- Về cải cách tài chính công

Trên cơ sở quy định của Luật Ngâ sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn liên quan, Thành phố đã thực hiện cơ chế tự chủ theo các nghị định của Chính phủ. 285/285 cơ quan hành chính các cấp đã thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính theo Nghị định số 130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005 và Nghị định số 117/2013/NĐ-CP ngày 07/10/2013 của Chính phủ. Hiện nay toàn thành phố có 541 đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó, cấp thành phố là 114 đơn vị, cấp huyện là 427 đơn vị. 100% đơn vị sự nghiệp công lập đã và đang được giao tự chủ về tài chính theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ. Theo đó, tỷ lệ các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ hoàn toàn về tài chính và tự chủ chi thường xuyên ngày càng tăng.Việc thực hiện cơ chế tự chủ đã giúp các cơ quan, đơn vị chủ động trong sử dụng ngân sách để thực hiện nhiệm vụ được giao, bảo đảm kịp thời, tiết kiệm, hiệu quả và có điều kiện để tăng thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức.Đồng thời, cơ chế tự chủ cũng giúp cho các đơn vị sự nghiệp công lập đổi mới tổ chức, quản lý, nâng caothời chất lượng cung ứng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội theo hướng cạnh tranh, bình đẳng.

- Về hiện đại hóa hành chính

Công tác chỉ đạo, điều hành, kiểm tra việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động cơ quan hành chính nhà nước, hướng tới xây dựng Chính quyền điện tử, Chính quyền số gắn kết chặt chẽ với công tác cải cách hành chính được lãnh đạo thành phố thường xuyên quan tâm, chỉ đạo kịp thời. Từ đó, nhận thức của cả hệ thống chính trị về vai trò của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động cơ quan nhà nước từng bước được nâng lên. Thành phố đã triển khai, quản lý và vận hành các hệ thống dung chung như: Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến từ thành phố đến cấp xã với 788 cuộc họp đã thích ứng kịp thời trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 đảm bảo hiệu quả trong công tác chỉ đạo điều hành của lãnh đạo các cấp; Hệ thống quản lý văn bản và điều hành thành phố liên thông 4 cấp từ Trung ương đến cấp xã đã được 479 cơ quan, đơn vị triển khai để gửi và nhận văn bản điện tử liên thông tại bộ phận văn thư; Cổng Dịch vụ công thành phố kết nối với Cổng Dịch vụ công Quốc gia đồng bộ hồ sơ, triển khai máy chủ bảo mật. Tổng số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 đang cung cấp là 281 thủ tục hành chính, mức độ 4 là 1.163 thủ tục hành chính. Áp dụng hệ thống TCVN ISO 9001:2015 tạo ra quy trình, lề lối, tác phong làm việc hiệu quả, văn minh, đúng quy định của pháp luật.

2.1.2. Hạn chế

Một là,do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 một số nội dung về theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, rà soát, thẩm định, góp văn bản quy phạm pháp luật trên địa bàn thành phố chưa thực hiện theo đúng tiến độ thời gian trong kế hoạch đề ra. Việc cập nhật một số văn bản (cả văn bản còn hiệu lực và hết hiệu lực thi hành) trên Cơ sở dữ liệu quốc gia đôi lúc còn chưa kịp thời.

Hai là,một số Bộ, ngành công bố thủ tục hành chính chưa kịp thời, đúng quy định, chưa đảm bảo tính chính xác, đầy đủ. Việc liên thông, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các phần mềm quản lý chuyên ngành của một số Bộ, ngành với phần mềm một cửa điện tử của địa phương còn bất cập, gây khó khăn cho địa phương trong việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Tỷ lệ hồ sơ thực hiện qua bưu chính công ích, Dịch vụ công trực tuyến còn thấp so với lượng hồ sơ thực hiện trực tiếp.

Ba là,chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ ràng, còn chồng chéo, trùng lắp. Việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chưa đạt mục tiêu có giảm về số lượng nhưng chưa thật sự nâng cao chất lượng, số lãnh đạo cấp phó còn nhiều so với quy định trong một số cơ quan, đơn vị.

Bốn là, trình độ, năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chưa đồng đều. Một số lĩnh vực còn thiếu nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, chuyên gia đầu ngành như: khoa học - công nghệ, y tế, nông nghiệp, phát triển nông thôn…Việc huy động các nguồn kinh phí từ xã hội hóa phục vụ cho công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa được phát huy hiệu quả, chủ yếu sử dụng ngân sách thành phố hoặc cá nhân tự túc.

Năm là, Thành phố chưa có đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư do nguồn thu của các đơn vị sự nghiệp còn thấp, chưa đảm bảo chi tái đầu tư từ nguồn thu được để lại. Bên cạnh đó, nguồn kinh phí trích lập để thực hiện cải cách tiền lương tại các đơn vị sự nghiệp hiện nay rất lớn.

Sáu là,một số cơ quan, địa phương chưa mạnh dạn tham gia xử lý, giải quyết công việc trên môi trường mạng, công tác an ninh mạng chưa được quan tâm đúng mức. Người dân, doanh nghiệp tham gia sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn ít, tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến mức 3, 4 qua Cổng dịch vụ công thành phố còn thấp. Việc số hóa hồ sơ gải quyết thủ tục hành chính để hình thành kho dữ liệu số chưa kịp thời.

2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong thời gian tới

Thứ nhất,tiếp tục triển khai thực hiện luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, thực hiện có hiệu quả các kế hoạch của Ủy ban nhân dân Thành phố có liên quan. Đẩy mạnh đổi mới và nâng cao chất lượng công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra chặt chẽ tình hình ban hành văn bản tại các cơ quan, đơn vị, địa phương. Đồng thời đảm bảo về thời gian và nâng cao chất lượng các báo cáo thẩm định, soạn thảo, góp ý văn bản quy phạm pháp luật. Thường xuyên rà soát, cập nhật kịp thời các văn bản trên Cơ sở dữ liệu quốc gia tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp thực hiện thụ tục hành chính.

Thứ hai, thường xuyên theo dõi, cập nhật tình hình công bố, công khai thủ tục hành chính của địa phương đầy đủ, chính xác, đồng bộ, thống nhất, minh bạch và kịp thời. Đồng thời kiến nghị Bộ, ngành thực hiện đúng quy định trong công bố, liên kết chia sẻ dự liệu tạo điều kiện cho địa phương kiển tra, giám sát việc giải quyết thủ tục hành chính cũng như tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh hơn nữa việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến, tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích, chuyển hồ sơ tài liệu giấy thnah2 hồ sơ điện tử để giảm thời gian, chi phí và hạn chế tiếp xúc trực tiếp nhưng vẫn đảm bảo thông suốt, hiệu quả trong cung cấp dịch vụ công, nhất là trong giai đoạn dịch bệnh diễn biến còn phức tạp.

Thứ ba, tiếp tục rà soát sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả gắn với tinh giản biên chế để cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; bố trí đủ nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức để bố trí phù hợp vị trí việc làm theo yêu cầu thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước.

Thứ tư,tiếp tục công tác nghiên cứu, rà soát các nội dung chưa thống nhất, chồng chéo trong công tác quản lý, sử dụng công chức, viên chức để có kiến nghị đề xuất điều chỉnh phù hợp. Đồng thời, xây dựng chính sách, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu thực tế của thành phố.

Thứ năm, tiếp tục triển khai, quán triệt và thực hiện Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính công lập và Thông tư hướng dẫn. Thành phố cần kịp thời hướng dẫn các đơn vị sự nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đề xạy dựng vaq thực hiện đề án tự chủ kinh phí theo quy định.

Thứ sáu, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến gắn với việc đánh giá mức độ hài lòng của người dân, tổ chức trong giải quyết thủ tục hành chính. Hoàn thiện xây dựng hệ thống tích hợp cơ sở dữ liệu dùng chung để kết nội, chia sẻ, khai thác trên phạm vi toàn thành phố cới cơ sở dữ liệu quốc gia, bộ, ngành. Nâng cấp Cổng dịch vụ công trực tuyến và hệ thống một cửa điện tử kết nối với hệ thống giám sát quốc gia về Chính phủ số.

3. Kết luận

Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Thành phố và thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong thời gian tới nhằm giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, rào cản trong cải cách hành chính, Thành phố Cần Thơ hướng tới xây dựng một nền hành chính dân chủ, kỷ cương, chuyên nghiệp, hiện đại góp phần đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mà Thành phố đề ra trong nhiệm kỳ 2021-2025.

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Nội vụ (2018), tài liệu bồi dưỡng ngạch chuyên viên chính, 2018.

2. Chính phủ (2021), Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030.

3. Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ (2021), Báo cáo số 503/BC-UBND ngày 24/11/2021 về kết quả thực hiện công tác cải cách hành chính năm 2021 của thành phố Cần Thơ.

4. Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, Kế hoạch số 260/KH-UBND ngày 29/12/2021 của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ về công tác cải cách hành chính năm 2022.

5. Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, Quyết định số 4168/QĐ-UBND ngày 27/12/2021 Chương trình cải cách hành chính thành phố Cần Thơ giai đoạn 2021-2025.