Mộc Quán
– Nguyễn Trọng Quyền sinh năm Bính Tý (1876) tại làng Thạnh Hòa Trung Nhứt,
tổng Định Mỹ, quận Thốt Nốt, hạt Long Xuyên (nay thuộc phường Trung Kiên, quận
Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ). Là nhà nho,
không chỉ giỏi chữ Hán Nôm, ông còn tinh thông chữ quốc
ngữ và tiếng Pháp. Mộc Quán
– Nguyễn Trọng Quyền sáng tác nhiều thể loại như thơ, thơ tuồng, đặc biệt là tuồng
cải lương. Trong sự nghiệp, Soạn giả đã sáng tác 90 vở cải lương, làm thầy
tuồng cho 5 gánh hát ở Cần Thơ và 3 gánh hát lớn ở Nam bộ. Chủ đề xuyên suốt
trong các tác phẩm của ông là cổ vũ lòng yêu nước, nghĩa đồng bào, tinh thần
bất khuất chống ngoại xâm, đề cao lòng trung hiếu tiết hạnh, truyền thống dân
tộc. Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền cũng chính là
người đưa bản “Dạ cổ hoài lang” của Soạn giả Cao
Văn Lầu lên sân khấu cải lương; đồng thời góp phần đào tạo nhiều tài năng sân khấu
cải lương như: Nghệ sĩ Nhân dân Phùng Há, nghệ sĩ Huỳnh Năng Nhiêu, Kim Cúc, Kim Lan và nhiều nghệ
sĩ tên tuổi khác. Ông được tôn vinh là một trong những ông tổ của sân
khấu cải lương Nam bộ.
Mộc Quán
– Nguyễn Trọng Quyền mất vào năm Quý Tỵ (1953) và được an
táng tại quê nhà. Nơi yên nghỉ
của Soạn giả sau hai lần cải táng, di dời đã được chính quyền và nhân dân Cần Thơ xây dựng khang
trang trên diện tích hơn 12.000m2 tại phường Trung Kiên, quận
Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ, cách trung tâm thành phố khoảng 40 km về hướng
Đông Bắc. Công trình khánh thành vào ngày
03/2/2018 nhân kỷ niệm 142 năm ngày sinh của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng
Quyền.
Với phong cách kiến
trúc truyền thống Việt Nam, Khu tưởng niệm Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng
Quyền bao gồm nhiều hạng mục: sau Cổng Tam quan bề
thế, bên trái là Nhà bia hình vuông, nơi ghi chép tiểu sử, sự nghiệp của cố Soạn
giả; bên phải là Nhà biểu diễn dành để tổ chức giao lưu đờn ca tài tử, ca cải
lương và các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Trung tâm của Khu tưởng niệm là Nhà
thờ mang phong cách kiến trúc truyền thống Nam bộ; bên trong là khu vực thờ tự
kết hợp trưng bày hơn 200 hiện vật tư liệu và hình ảnh theo các chủ
đề: Quê hương và gia đình của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền; Sự nghiệp
sáng tác của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền; Hoạt động phát huy sự
nghiệp Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền, đặc biệt là những tác phẩm tuồng
viết bằng chữ Nôm của Soạn giả còn được gia đình lưu giữ. Sau Nhà thờ là Nhà mộ:
phần mộ ở giữa là của Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền, hai bên là mộ
người vợ đầu – bà Trịnh Thị Đây và vợ kế – bà Lê Thị Tiên.
Từ khi được khánh thành đến nay,
Khu tưởng niệm Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền đã trở thành địa chỉ tham
quan, học tập, sinh hoạt truyền thống, giao lưu văn hóa các tầng lớp nhân dân trong
và ngoài thành phố Cần Thơ.