Chủ động bảo vệ
Theo các nghiên cứu, TNN ÐBSCL đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng do tác động của biến đổi khí hậu (BÐKH) và việc khai thác TNN trên thượng nguồn. Sự thay đổi chế độ dòng chảy trong sông sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới phạm vi xâm nhập mặn tại ÐBSCL, đặc biệt trong những năm kiệt. Cùng với đó, áp lực từ việc gia tăng dân số, phát triển kinh tế, xã hội sẽ kéo theo hàng loạt những thách thức từ chính nội tại vùng ÐBSCL như gia tăng lũ, xâm nhập mặn vào sâu, khai thác nước quá mức, ảnh hưởng môi trường nước và suy giảm đa dạng sinh học…
Nhận thức tầm quan trọng trên, Ðảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách dành nguồn lực để triển khai nhiều giải pháp, không chỉ giải quyết các vấn đề có liên quan mà còn phát huy tiềm năng lợi thế, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội vùng ÐBSCL. Thông qua những thay đổi trong tư duy và đặt ra những tầm nhìn, cách tiếp cận mới về cách thức quản lý, sử dụng và phát triển bền vững nguồn TNN quý giá. Ðơn cử như Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững ÐBSCL thích ứng với BÐKH; Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 02/4/2022 của Bộ Chính trị khóa XIII về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ÐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045...
Ðể quản lý hiệu quả và bền vững TNN, các địa phương khu vực ÐBSCL triển khai nhiều giải pháp. Theo bà Phùng Thị Thảo, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh An Giang, đẩy mạnh vai trò quản lý TNN, tỉnh đã xây dựng quy hoạch TNN đến năm 2020, tầm nhìn năm 2030 quy định chi tiết các nội dung về phân bổ nguồn nước cho các nhu cầu sử dụng nước trong tỉnh; đồng thời đảm bảo dòng chảy tối thiểu cho các địa phương hạ lưu sông Tiền, sông Hậu và xác định phân vùng chức năng sử dụng nguồn nước. Công tác thanh, kiểm tra và giám sát ngăn ngừa, phát hiện các sai phạm trong quản lý nguồn nước thực hiện đầy đủ, kịp thời…
Ông Ðỗ Thanh Thảo, Giám đốc Sở TN&MT TP Cần Thơ, cho biết: Quan điểm của thành phố trong quản lý TNN đó là quản lý tổng hợp TNN nhằm hướng đến việc quản lý hiệu quả, công bằng và bền vững TNN đạt 3 mục tiêu cơ bản về kinh tế, xã hội và môi trường. Theo đó, TNN trên địa bàn TP Cần Thơ được quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả; ý thức tiết kiệm và bảo vệ TNN ngày càng nâng cao. Thành phố siết chặt việc cấp phép khai thác, sử dụng TNN đảm bảo theo quy định pháp luật; hạn chế tối đa việc khai thác nước dưới đất trên địa bàn thành phố…
Quản lý tổng hợp, bền vững
Mới đây, Bộ TN&MT đã tổ chức hội thảo "Ðịnh hướng quản lý, khai thác, sử dụng phát triển bền vững tài nguyên nước ÐBSCL". Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý đã trao đổi, thảo luận nhằm đánh giá đầy đủ, toàn diện các vấn đề về bảo vệ, quản lý, khai thác, sử dụng TNN trên lưu vực sông Cửu Long, phục vụ việc lập Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Cửu Long thời kỳ 2022-2030, tầm nhìn đến 2050. Qua đó, nhiều ý kiến bày tỏ mong muốn trong thời gian tới, các cơ quan Trung ương sớm triển khai dự án Quy hoạch TNN lưu vực sông liên tỉnh, nguồn nước liên tỉnh để đảm bảo thống nhất trong quản lý, khai thác, sử dụng và bảo vệ TNN trên lưu vực sông Cửu Long. Ðồng thời, ban hành cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy các hoạt động và giải pháp cụ thể về quản lý TNN theo hướng hợp tác liên vùng, xuyên biên giới; phát triển kinh tế trên cơ sở phát triển TNN; xây dựng bộ chỉ số TNN phục vụ công tác quản lý, bảo vệ TNN cấp quốc gia, cấp vùng và địa phương…
Ông Ðỗ Thanh Thảo kiến nghị các bộ, ngành Trung ương tiếp tục hỗ trợ nguồn lực quản lý TNN một cách thiết thực và hiệu quả cho thành phố. Cùng đó, tăng cường quản lý TNN theo hướng tổng hợp, bền vững, tiếp cận đa ngành, đa lĩnh vực và liên kết các địa phương trong vùng ÐBSCL. Thành lập và vận hành hiệu quả Trung tâm dữ liệu vùng ÐBSCL để nắm bắt và chia sẻ kịp thời các thông tin về thời tiết, thủy văn… giúp địa phương đưa ra các quyết định nhanh trước những diễn biến thực tế tại địa phương.
TS. Ngô Quang Toản, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, cho rằng, trước mắt, cần xây dựng kế hoạch/quy hoạch dài hạn cho các vấn đề liên quan đến nước. Bao gồm: đảm bảo an ninh nguồn nước; quy hoạch sử dụng đất hợp lý, chủ động thích ứng với thay đổi xâm nhập mặn, giảm phụ thuộc vào nước ngọt, kết hợp kiểm soát ngập. Bên cạnh đó, quy hoạch chỉnh trị bảo vệ bờ sông, ven biển, bảo vệ giảm thiểu về sạt lở bờ sông và tăng cường hệ sinh thái ngập mặn ven biển...
Theo Viện Khoa học tài nguyên nước thuộc Bộ TN&MT, tháng 3-2020, Bộ TN&MT triển khai Dự án xây dựng các giải pháp tổng thể trữ nước vùng ÐBSCL để giải quyết vấn đề thừa nước vào mùa lũ, thiếu nước vào mùa khô phục vụ cho phát triển bền vững ÐBSCL. Dự án thực hiện 36 tháng. Thông qua dự án giúp đánh giá được phân bố dòng chảy, nhu cầu sử dụng nước và khả năng đảm bảo nguồn nước cho các ngành dùng nước theo không gian và thời gian ở vùng ÐBSCL trong bối cảnh ảnh hưởng của BÐKH và phát triển thượng lưu. Ðồng thời, xác định được vị trí, quy mô và đánh giá hiệu quả của các khu trữ nước, bao gồm các sông, kênh, các ô ruộng, khu trũng, công trình trữ nước ở ÐBSCL…
Nguồn: Báo điện tử Cần Thơ
| ||||||||