Dự thảo Luật được bố cục thành 5 điều. Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số
điều của Luật Đất đai số 31/2024/QH15; Điều 2 sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 197
Luật Nhà ở số 27/2023/QH15; Điều 3 sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 82 Luật Kinh
doanh bất động sản số 29/2023/QH15; Điều 4 sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 209 Luật
Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15; Điều 5 là hiệu lực thi hành. Luật này có
hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024.
Trình bày Tờ trình dự án Luật trước Quốc hội trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài
nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh, việc sớm đưa Luật Đất đai, Luật
Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản vào cuộc sống là phù hợp với chủ trương của
Đảng, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nhất là trong công tác định giá đất,
thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư đang là nguyên nhân của tình trạng
cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh, không dám làm như các đại biểu Quốc hội đã
phát biểu tại nghị trường.
Đồng thời, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, giải phóng nguồn lực đất đai,
thúc đẩy phát triển lành mạnh thị trường bất động sản, đẩy nhanh việc thực hiện
các dự án đầu tư nhất là các dự án đầu tư công, các dự án bất động sản, dự án
nhà ở đặc biệt là nhà ở xã hội, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp
và người dân trong việc thực hiện quyền của người sử dụng đất, bảo vệ quyền lợi
cho người có đất bị thu hồi.
Bộ Chính trị đã có ý kiến về việc đưa dự án Luật này vào nội dung chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XV; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho phép xây dựng dự án Luật này theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Thông báo số 3870/TB- TTKQH ngày 14/6/2024.
Các đại biểu Quốc hội tham gia phiên họp
Trước khi các đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua Luật, Chủ nhiệm Ủy
ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đã trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý
và giải trình dự thảo Luật. Về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một
số điều của Luật, nhiều ý kiến tán thành sự cần thiết ban hành luật, điều chỉnh
hiệu lực của 4 luật, tuy nhiên, băn khoăn việc bảo đảm các điều kiện để có thể
thi hành luật.
Có ý kiến đề nghị giữ nguyên hiệu lực của các luật từ ngày 1/1/2025 để
thời gian từ nay đến ngày 1/1/2025, các cơ quan tập trung xây dựng các Nghị định,
Thông tư một cách kỹ lưỡng, chất lượng và các địa phương được tiếp cận với các
Nghị định, Thông tư đó để xây dựng các văn bản hướng dẫn của địa phương.
Có ý kiến đề nghị làm rõ việc chọn thời điểm có hiệu lực của các luật
là từ ngày 1/8/2024. Có ý kiến cho rằng, Chính phủ đã có Tờ trình đề nghị sửa đổi,
bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản,
Luật Các tổ chức tín dụng thì Chính phủ phải chịu trách nhiệm với đề xuất đó.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Luật Đất đai năm 2024, Luật Nhà ở năm
2023 và Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023 đã thể chế hóa nhiều chủ trương,
chính sách mới của Đảng và Nhà nước ta, khắc phục hạn chế, vướng mắc của các luật
trước đây, đồng thời, có nhiều quy định mang tính đổi mới, tiến bộ, được người
dân và xã hội kỳ vọng sẽ tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong
giai đoạn mới, đồng thời, nhiều quy định trong các luật có thể áp dụng được
ngay mà không cần văn bản hướng dẫn chi tiết. Việc Luật Đất đai năm 2024, Luật
Nhà ở năm 2023 và Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023 sớm đi vào cuộc sống
không chỉ là mong muốn mà còn là yêu cầu đặt ra của Quốc hội khi biểu quyết
thông qua các luật này .
Từ khi các luật được thông qua cho đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tích cực, nỗ lực triển khai xây dựng các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Trên cơ sở quyết tâm và cam kết của Chính phủ, được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Quốc hội đã biểu quyết thông qua việc bổ sung dự án Luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 để các cơ quan của Quốc hội thẩm tra chính thức, Quốc hội tiếp tục xem xét, thảo luận và nếu đủ điều kiện sẽ thông qua tại đợt 2 của Kỳ họp thứ 7.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng
Thanh trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình dự thảo Luật
Về tính thống nhất của Dự thảo Luật với hệ thống pháp luật, Chủ nhiệm Ủy
ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến đề nghị rà soát kỹ tính thống nhất
của 4 luật với nhau và 4 luật với một số luật khác có liên quan trong hệ thống
pháp luật như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu,
Luật Thủy lợi, Luật Lâm nghiệp, Luật Quy hoạch...
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, tại Báo cáo số 338/BC-CP ngày 24/6/2024 của Chính phủ về việc tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15, Chính phủ đã khẳng định: “Dự thảo Luật chỉ sửa đổi về thời điểm có hiệu lực của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, khoản 2 Điều 209 Luật Các tổ chức tín dụng mà không sửa đổi về nội dung của các Luật nêu trên nên không thay đổi tính thống nhất của các Luật nêu trên đối với hệ thống pháp luật”.
Quang cảnh phiên họp
Về điều kiện bảo đảm thi hành luật, có ý kiến đề nghị quy định một điều
cho phép các đối tượng có quyền lựa chọn thời điểm có hiệu lực của các luật. Ý
kiến khác cho rằng nếu cho lựa chọn thời điểm có hiệu lực thì sẽ dẫn đến việc
áp dụng không đồng bộ.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc
cho phép đối tượng lựa chọn thời điểm có hiệu lực sẽ không bảo đảm tính minh bạch,
rõ ràng về chính sách của Nhà nước đối với thời điểm thực hiện các nội dung
chuyển tiếp; không bảo đảm hiệu lực về không gian được quy định tại Điều 155 của
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và có thể dẫn tới việc tùy tiện trong
áp dụng các quy định của Luật theo các thời điểm hiệu lực khác nhau, gây khó
khăn cho các tổ chức, cá nhân cũng như cơ quan quản lý nhà nước về lựa chọn thời
điểm để thực hiện các hồ sơ, thủ tục liên quan.
