Chúng tôi về
lại xã Tài Văn để tìm về “cái nôi” lưu giữ và bảo tồn loại hình sân khấu cổ của
đồng bào Khmer Nam Bộ; thăm lại đoàn nghệ thuật Rô băm Bưng Chông và nghệ nhân
Lâm Thị Hương.
Nghệ nhân Lâm
Thị Hương năm nay đã 60 tuổi. Bà sinh ra trong gia đình dân tộc Khmer có 6 anh
chị em, tất cả đều biểu diễn được Rô băm. Nhờ khả năng nổi bật, bà được giao
trọng trách làm Trưởng đoàn Rô băm của gia tộc.
Nghệ nhân Lâm
Thị Hương là đời thứ 5 kế thừa gia sản của tổ tiên. Những ngày chính lễ, mùa lễ
dâng y, tết Sen đôn ta, tết Chôl Chnăm Thmây hằng năm ở các vùng đồng bào Khmer
không thể thiếu nghệ thuật này. Với bà, sống với nghệ thuật Rô băm không chỉ là
niềm đam mê, mà còn có trách nhiệm bảo tồn nghệ thuật của dân tộc. Đây chính là
lý do hàng chục năm qua, nghệ nhân đã hoàn thành ý nguyện của dòng tộc, là
truyền dạy cho các diễn viên trẻ nhằm bảo tồn phát huy loại hình văn hóa cổ
này.
“Năm 2016, tôi
được Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội mời ra phục dựng
lại sân khẩu cổ Rô băm. Cả gia đình ai cũng vui, khi có cơ hội được giới thiệu
loại hình nghệ thuật sân khấu độc đáo của dân tộc mình với công chúng”, bà
Hương chia sẻ.
Theo Nghệ sĩ Ưu
tú Sơn Lương, nguyên Trưởng đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng, nghệ thuật sân
khấu Rô băm là nét văn hóa đặc sắc, là niềm tự hào của đồng bào Khmer nói riêng
và Việt Nam nói chung. Sân khấu Rô băm đang được bảo tồn và gìn giữ, trong đó
có đóng góp rất tâm huyết của nghệ nhân Lâm Thị Hương.
Với những đóng
góp của mình, tháng 3/2019, bà Lâm Thị Hương đã vinh dự được Chủ tịch nước
phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Và đến tháng 9/2019, sân khấu cổ Rô băm
được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) công nhận là Di sản văn hóa
phi vật thể quốc gia.
Trao đổi với
chúng tôi, ông Dương Sà Kha, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng
rất tâm đắc khi nói về Nghệ nhân Ưu tú Lâm Thị Hương. Tính đến nay, bà Hương đã
tham gia và đạt nhiều huy chương, giải cá nhân xuất sắc tại các liên hoan
truyền thống dân tộc Khmer Nam Bộ, được tặng nhiều Bằng khen của ngành
VH-TT&DL, Bằng khen của UBND tỉnh về việc truyền dạy nghệ thuật sân khấu Rô
băm Nam Bộ. Đặc biệt, bà đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
“Đại biểu Lâm Thị Hương rất xứng đáng được chọn tham gia đoàn đại biểu của tỉnh
Sóc Trăng dự Đại hội Đại biểu các DTTS toàn quốc lần thứ II tới đây tại Hà
Nội”, ông Kha nói.
Đoàn Bưng Chông do gia đình nghệ nhân Lâm Thị
Hương gây dựng, là đoàn Rô băm cuối cùng của cộng đồng Khmer ở tỉnh Sóc
Trăng. Đoàn Rô Băm có tuổi đời trên 100 năm, đã trải qua 6 đời, từ năm 2007,
đã được Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL) mời tham gia trình diễn tại lễ
hội đời sống dân gian tại Hoa Kỳ. |